Môi trường sư phạm cho trẻ mầm non bao gồm các đặc điểm vật lý sau:
Tránh các kích thích cảm quan quá nhiều gây căng thẳng và cản trở việc quan sát, học hỏi ở trẻ
Ví dụ: màu sắc, hình ảnh quá nhiều và lòe loẹt gây căng thẳng; nhiều âm thanh hỗn độn, ồn ào; nhiều hoạt động sôi nổi tiếp nối theo lịch trình được thiết kế sẵn; lịch sinh hoạt gấp gáp;…
Tránh việc thay đổi liên tục vật dụng/vị trí các vật dụng trong môi trường, thay đổi liên tục lịch trình sinh hoạt.
Ví dụ: đồ dùng, đồ chơi không được giữ cố định ở 1 vị trí hoặc “bị” thay thế liên tục.
Vì vậy, thay vì mong muốn một môi trường nhiều kích thích, hy vọng trẻ sẽ được vui vẻ và học hỏi được nhiều, người lớn cần hiểu:
TRẬT TỰ (ổn định, cố định) giúp trẻ cảm thấy an toàn, kiểm soát được mọi thứ trong không gian vì trẻ luôn biết chính xác cần đi đến đâu khi muốn làm cái gì.
Trật tự giữ cho mọi thứ xung quanh trẻ cố định để trẻ có thể sử dụng chiếc “la bàn sinh học” để định hướng trong không gian và cảm xúc. Đây là chìa khóa cho sự khám phá.
LẶP LẠI: việc học hỏi của trẻ là một chuỗi các hành động lặp đi lặp lại, giúp trẻ tự khám phá và thấu hiểu thế giới, thấu hiểu bản thân vì trẻ em học thông qua quá trình bắt chước, và phương pháp thử sai.
Chúng ta đều từng thấy những em bé tập lật, kiên trì xoay nghiêng người lặp đi lặp lại cho đến khi lật được hẳn người sấp lại. Người lớn không thể có cách nào để “giảng dạy”, để nói cho em cách lật như thế nào.
Cuối cùng, trật tự và lặp lại dẫn đến TẬP TRUNG.
Trẻ em cũng như người lớn: mọi quá trình học hỏi đều cần phải tập trung. Người lớn, với ý chí có thể giữ cho đầu óc tập trung trong môi trường không thuận lợi nhưng trẻ nhỏ, khi ý chí chỉ đang bắt đầu dần hình thành, cần sự hỗ trợ của một môi trường trật tự, cho phép sự lặp lại. (
): trong đoạn clip, ngay cả khi giáo viên cần trao đổi công việc với nhau, cô cũng sử dụng giọng nói rất khẽ để giữ sự tập trung cho trẻ khi các em đang say sưa lặp đi lặp lại công việc của mình.
VẬY TẠI SAO ĐỒ CHƠI MUA VỀ CHỈ 1 TÝ LÀ BÉ CHÁN? Nguyên nhân là:
1. Đồ chơi đóng (closed-end toys): những loại đồ chơi chỉ có 1 cách sử dụng duy nhất.
2. Đồ chơi chỉ mang tính giải trí, kích thích các giác quan của trẻ một cách một chiều.
Các “giáo cụ” trong môi trường sư phạm, ngược lại, đem lại kích thích vừa đủ để tạo sự hứng thú, kết nối với trẻ, đồng thời, cung cấp những thử thách khiến trẻ muốn dành thời gian để luyện tập kỹ năng vận động và tư duy. Sự lặp đi lặp lại mà không nhàm chán sinh ra từ đó.
